“ ငယ္ငယ္ကတည္းက သိထားတဲ့အသိဆိုတာက ႀကီးတဲ့အထိ စြဲၿမဲတာ မ်ားတယ္ေလ။ ငယ္ငယ္ ကတည္းက ဒါလု္ရပင္ ကုသိုလ္ျဖစ္တယ္၊ ဒါလု္ရပင္ အကုသိုလ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို စြဲစြဲ ၿမဲၿမဲေလးနားလည္ေသဘာေပါက္ထားရင္ ေအျခခံ ျဖစ္တဲ့ေၾကာက္စိတ္ ခိုမင္ာသြားတယ္။ ေၾကာက္စိတ္ ဆိုတာ ေၾကာက္ သင့္ေၾကာက္ထုိက္တဲ့အရာကို ေၾကာက္တဲ့စိတ္၊ ဟီရိ ၾသတၱပၸကို ေျပာတာပါ။ ဟီရိၾသတၱပၸ အရွက္ေအၾကာက္တရားဆိုတာ မလုပ္သင့္မလုပ္ထိုက္တာကို လု္ရပမွာရွက္ေၾကာက္ တဲ့စိတ္၊ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို မလုပ္မိမွာ ရွက္ေၾကာက္တဲ့စိတ္ပါပဲ။ ဒီစိတ္က ရိွကိုရိွဖို႔ လိုတာကိုး။ ငယ္စဥ္ကတည္းကိုက ဘာသာေရး အဆံုးအမနဲ႔ႀကီးျပင္းလာရင္ ဒီစိတ္ပိုအားေကာင္း တာေပါ့။ ေကလးဘ၀မွာေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ ဒါလု္ရပင္ ငရဲႀကီးတတ္တယ္ လို႔ ေျပာေလ့ရိွတယ္။ ဒါလု္ရပင္ေတာ့ ကုသို္ရလမယ္၊ နတ္ျပည္ေရာက္မယ္ လို႔ ေျပာတတ္ ၾကတာကိုး။ အဲဒီေအျခခံအခ်က္ေလးက သာမန္ဆိုရင္ နိမ့္တယ္လို႔ထင္ေရပမယ့္ အရမ္းေအရးႀကီးတာေလ။ ကုသိုလ္အလုပ္ေတြ လုပ္ျဖစ္ဖို႔၊ အကုသိုလ္အလုပ္ေတြ ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔အတြက္ အဲဒီေအျခခံ စိတ္ဓာတ္ေလးကလည္း အရမ္းေအရးႀကီးတယ္။ ေကလးဘ၀မွာေတာ့ ဒါလု္ရပင္ ငရဲႀကီးမယ္ဆိုရင္ ငရဲေၾကာက္တဲ့စိတ္နဲ႔ကို မလုပ္ျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ တခ်ဳိ႕က ငရဲႀကီးမွာ စိုးရိမ္တဲ့စိတ္နဲ႔ဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာ မူလတန္းအဆင့္ပဲ ရိွေသးတယ္၊ အဆင့္နိမ့္တယ္ဆို ၿပီးေတာ့ ဒါကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္သေဘာထား ၿပီးေျပာတာ ရိွတယ္။ အမွေန္ကတာ့ အဲလိုေမျပာသင့္ဘူး။ တကယ္ေတာ့ ငရဲက်မွာေၾကာက္တဲ့စိတ္၊ အပါယ္ေလးဘုံ က်မွာေၾကာက္တဲ့စိတ္ေၾကာင့္ အကုသိုလ္မလုပ္လည္းဘဲ ဒါေကကာင္းတာပဲ။ ခ်ီးမြမ္းထိုက္တာပဲ။ ဘာေအၾကာင္း ေၾကာင့္ပဲ အကုသိုလ္အလုပ္ကိုေရွာင္ေရွာင္၊ ခ်ီးမြမ္းရမွာ ပဲေလ။ စကားအျဖစ္သာ ငရဲေၾကာက္တယ္လို႔ေျပာေပမယ့္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေအနနဲ႔ ေမကာင္းမႈမလုပ္ျဖစ္တာက အဓိကပဲ။ အသက္ႀကီးသြားတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ငရဲက်မွာေၾကာက္လို႔ ဆိုတဲ့ စိတ္က အဓိကမဟုတ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ သူသိတဲ့ ဗဟုသုတနဲ႔ သူ႕အသိဥာဏ္ေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ ငရဲက်မွာ ေၾကာက္လို႔ရယ္လို႔မဟုတ္ဘဲနဲ႔ မလုပ္ခ်လင္ို႔ကို မလုပ္တာမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္။ တစ္ဖက္သားကို ကုိယ္ခ်င္းစာလို႔၊ သနား ညွာတာလို႔ကို မလုပ္တာျဖစ္သြားမယ္။ ဒီစိတ္ထားေတြ ေကတာ့ အရည္ေအသြးအမ်ားႀကီးျမင့္မားသြားတာေပါ့ေလ။ ေကလးဘ၀မွာေကတာ့ ကိုယ္ခ်င္းစာတာကို နားလည္ခ်မင္ွ နားလည္မွာေလ။ ကုသိုလ္ဆိုလည္း ဒါလု္ရပင္ နတ္ျပည္ေရာက္မယ္၊ နတ္သားေလးျဖစ္မယ္၊ နတ္သမီးေလးျဖစ္မယ္နဲ႔ေျပာေတာ့ ေကလးက ကုသိုလ္လုပ္ခ်င္သြားတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ညာေၾကာင့္ဆိုတာထက္ ကုသိုလ္လုပ္ခ်င္တဲ့စိေတ္ကလး စြဲသြားဖို႔က ေအရးႀကီးတာပဲ။ ႀကီးလာတဲ့အခါက်ေတာ့ နတ္ျပည္ေရာက္ ခ်လင္ို႔ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ တစ္ဖက္သား ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာေရစခ်လင္ို႔ လုပ္တာမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္။ တစ္ဖက္သားရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးခ်င္လို႔ လုပ္တာမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္။ ေနာသင္ံသရာက လြတ္ေျမာက္ ခ်လင္ို႔ လုပ္တာမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္။ ရ္ရညြယ္ခ်က္ေတြ ျမင့္မားလာမွာေပါ့။ ေကလးဘ၀ကတည္းက ကုသိုလ္အလုပ္ လုပ္ခ်တင္ဲ့ စိတ္ျဖစ္ေအာင္၊ အကုသိုလ္အလုပ္ မလုပ္ခ်တင္ဲ့စိတ္ ျဖစ္ေအာင္ သြန္သင္ေပးႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေကလးရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ စြဲသြားလို႔ သူ႕အတြက္အမ်ားႀကီး အက်ဳိးရိွ တာေပါ့။ - အရွဆင္ႏၵာဓိက ( ေရႊပါရမီေတာရ )