::: အက် ိဳးႀကီ းေအာင္ ဥပုသ္ေစာင့္နည္း :::
ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ဥပုသ္ေန႔မ်ားတြင ရွစ္ပါးသီလတည္းဟူေသာ ဥပုသ္ကို ေစာင့္ထိန္းေလ့ရ ိၾကသည္။ေကာင္းျမတ္ေသာအက်င့္ျဖစ္၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ႀကိဳဆိုပါသည္။အားေပးခ်ီးက်ဴးပါသည္။ ဤေနရာ၌ဥပုသ္ေစာင့္ထိန္းျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာအဆံုးအမကိုတင္ျပလိုပါသည္။ ဤအဆံုးအမသည္ ဝိသာခါေက်ာင္းအမႀကီးအား ေဟာၾကားဆံုးမေသာ အဆံုးအမျဖစ္သည္။
ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ေဟာၾကားခ်က္အရ ဥပုသ္ ၃-မ်ိဳးရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ-(၁) ႏြားေက်ာင္းသားဥပုသ္။(ေဂါပါလ ဥပုသ္) (၂) နိဂဏၭတကၠတြန္ းတို႔ညြန္ျပေသာ ဥပုသ္။(နိဂဏၭ ဥပုသ္) (၃) အရိယာသူျမတ္တို႔ ေစာင့္ထိန္းေသာ ဥပုသ္။ (အရိယာဥပုသ္)
(၁) ႏြားေက်ာင္းသားဥပုသ္-ဆိုသည္မွာ အစားအေသာက္မ်ားကိုမက္ေမာေသာစိတ္ျဖင့္ ရွစ္ပါးသီလေစာင့္ထိန္းျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ ႏြားေက်ာင္းသားသည္ ညေနခင္းတြင္ ႏြားရွင္တို႔အား ႏြားမ်ားသည္ယေန႔ ဤမည္ေသာအရပ္၌ အစာစားခဲ့ၾက၏။ ဤမည္ေသာအရပ္၌ ေရေသာက္ခဲ့ၾက၏။ နက္ျဖန္ ႏြားသည္ ဤမည္ေသာအရပ္၌ အစာစားၾကရလိမ့္မည္-ဟု ဆင္ျခင္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အတူ အခ်ိဳ႔ေသာ ဥပုသ္မ်ားသည္ ယေန႔-ငါသည္ ဤမည္ေသာ စားေသာက္ဖြယ္တို႔ကို စားေသာက္ခဲ့ရ၏။ နက္ျဖန္ဤမည္ေသာ စားေသာက္ဖြယ္တို႔ကို စားေသာက္ရလိမ့္မည္-ဟုဆင္ျခင္လ်က္အစာကို မက္ေမာေသာစိတ္ျဖင့္ ထိုေန႔အဖို႔ကို ကုန္လြန္ေစ၏။ ဤသို႔ ေစာင့္သံုးအပ္ေသာဥပုသ္သည္ ႏြားေက်ာင္သားဥပုသ္မည္၏။ ဤဥပုသ္သည္ အက်ိဳးအာနိသင္မရွိေပ။
(၂) နိဂဏၭဥပုသ္-ဆိုသည္မွာ အေျပာတမ်ိဳးအလုပ္တမ်ိဳး မမွန္မမကန္ ေဟာၾကားေသာ နိဂဏၭတကၠတြန္းတို႔၏စကားကို လိုက္နာ၍ရွစ္ပါးသီလ ေစာင့္ထိန္းျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ဥပမာ-နိဂဏၭတို႔သည္ မိမိတို႔၏ တပည့္တို႔အား အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ ယူဇနာတရာ ထက္ဝန္းက်င္၏ အျပင္ဘက္တြင္ ရွိေသာ သတၱ၀ါတို႔ကို ညႇင္းဆဲ ႏွိပ္စက္ျခင္း မျပဳရ-ဟူ၍ ေဆာက္တည္ေစ၏။ဤတြင္ ယူဇနာတရာအတြင္း၌ ရွိေသာ သတၱ၀ါတို႔အားညႇင္းဆဲျခင္း ျပဳသည္ကို ခြင္ျပဳသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ သတၱဝါအားလံုးကိ ုမဟုတ္၊သတၱဝါအခ်ိဳ႔ကိုသာ သနားျခင္းျပဳရန္ ေဆာက္တည္ေစေသာသေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ေနသည္။မမွန္ကန္ေပ။ဤသို႔ေဆာက္တည္ေသ ာ ဥပုသ္သည္ နိဂဏၭဥပုသည္ မည္၏။ထိုဥပုသ္သည္ ႀကီးေသာအက်ိဳးအာနိသင္ မရွိေပ။
(၃) အရိယာဥပုသ္ဆိုသည္ကား-သူေတာ္သူျမတ္တို႔ ေစာင့္ထိန္းေသာ ဥပုသ္မ်ိဳးျဖစ္သ ည္။ အရိယာဥပုသ္တြင္ (က) ျဗဟၼဥပုသ္ (ခ)ဓမၼဥပုသ္ (ဂ) သံဃဥပုသ္ (ဃ) သီလဥပုသ္ (င) ေဒဝတာဥပုသ္ ဟူ၍၅-မ်ိဳးရွိသည္။ (က) ျဗဟၼဥပုသ္ဆိုသည္မွာ-ဦးေခါင္းကို တန္ဆာဆင္လိုသူသည္ထိုဦ းေခါင္းကို စင္ၾကယ္စြာေဆးေလ ်ာ္ျပီးတန္ဆာဆင္ရ၏။ထိုမွသာ တင့္တယ္လွပ၏။ထို႔အတူ သီလတန္ဆာ ဆင္ျမန္းလိုသူသည္ေရွးဦးစြာ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္မ်ာ းကို ပြားမ်ားဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ျပဳလုပ္ျပီးမွ သီလေစာင့္ထိန္းသည္။ဤသီလသည္ အက်ိဳးမ်ားသည္။ ဤဥပုသ္ကို ျဗဟၼဥပုသ္ဟု ေခၚသည္။
(ခ) ဓမၼဥပုသ္ ဆိုသည္မွာ-ဝတ္ေက ာင္း ဝတ္သစ္မ်ားကို ဆင္ျမန္းလိုသူသည္ေရွးဦးစြာ ညစ္ေပေနသည့္ ခႏၶာကိုယ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ေရခ်ိဳးရ၏။ေရခ်ိဳးျပီးဝတ္ေကာင္းဝတ္သစ္ မ်ားကိုဆင္ျမန္းမွ တင့္တယ္၏။ထို႔အတူ သီလတန္ဆာကို ဆင္ျမန္းလိုသူသည္ေရွးဦးစြာ တရားဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ပြားမ်ားဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ျပဳလုပ္ရ၏။ ထိုသို႔ျပဳျပီးမွေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ဤဥပုသ္ကိုဓမၼဥပုသ္ဟု ေခၚ၏။
(ဂ) သံဃဥပုသ္ ဆိုသည္မွာ-ျဖဴစင ္ေသာအဝတ္မ်ားကို ျဖဴစင္ေအာင္ ေလွ်ာ္ဖြပ္ျပီးမွဝတ္ဆင္ရာ၏။ထိုမွသာ တင့္တယ္၏။ထို႔အတူ သီလတည္းဟူေသာ အဝတ္ကို ဝတ္ဆင္လိုသူသည္ ေရွးဦးစြာ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ပြားမ်ားဆင္ျခင္လ်က္ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရ၏။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျပီးမွ ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ထိုဥပုသ္ကို သံဃဥပုသ္ဟု ေခၚသည္။
(ဃ) သီလဥပုသ္ ဆိုသည္မွာ-ကိုယ္လံုးေပၚမွန္ကို ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ေအာင္ၾကည့္ရႈလိုသူသည္ ေရွးဦးစြာမွန္သ ားျပင္မွ ျမဴမႈန္ေခ်းမ်ားကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ပြတ္တိုက္ရာ၏။ ထိုသို႔ ပြတ္တိုက္ျပီးၾကည့္ရႈမွ ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ႏိုင္၏။ ထို႔အတူ သီလတည္းဟူေသာ မွန္ကို ၾကည့္ရႈလိုသူသည္ မိမိေစာင့္ထိန္းေသာ သီလဂုဏ္မ်ားကို ေရွးဦးစြာ ပြားမ်ားဆင္ျခင္လ်က္ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီးမွ ေစာင့္ထိန္းရ၏။ထိုသီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ ယင္းကို သီလဥပုသ္-ဟု ေခၚသည္။
(င) ေဒဝတာ ဥပုသ္ ဆိုသည္မွာ-စိန္ ေရႊ ရတနာ လက္ဝတ္တန္ဆာမ်ား ဆင္ျမန္းလိုသူသည္ေရွးဦးစြာ လက္ဝတ္ရတနာမ်ားကိုေခ်းမ်ားစင္ၾကယ္ေအာင္ အေရာင္တင္ျပီးမွ ဝတ္ဆင္ရ၏။ထို႔အတူ သီလတည္းဟူေသာ လက္ဝတ္ရတနာမ်ားကိုဆင္ျမန္းလိုသူသည္ေရွးဦးစြာ သဒၶါသီလ စေသာ တရားမ်ားကို ဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရသည္။ဤသို႔ ျပဳလုပ္ျပီးမွ ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ယင္းကို ေဒဝတာ ဥပုသ္-ဟု ေခၚသည္။
ဤသို႔လွ်င္ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ဥပုသ္ ၃-မ်ိဳးကို ပိုင္းျခားသိျမင ္ေအာင္ ေဟာၾကားဆံုးမခဲ့သည္။ဥပုသ္ေစာင့္ထိန္းသူမ်ား ဆင္ျခင္ဖြယ္၊ သိမွတ္ဖြယ္ျဖစ္၍ အဂၤုတၱိဳရ္ ဥေပါသထသုတ္လာ အက်ိဳးႀကီ းေအာင္ ဥပုသ္ေစာင့္နည္းကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တင္ျပအပ္ပါသည္။ Taking full benefit of Sila (Uposatha) (အက်ိဳးႀကီးေအာင္ဥပုသ္ေစာင့္နည္း) by Vicitta Ashin (အရွင္၀ိစိတၱ(မနာပဒါယီ))
No comments:
Post a Comment