အဘိဓမၼာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္

အဘိဓမၼာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္

ပ႒ာန္းႏွင့္ ဝိပႆနာအေၾကာင္းမတင္ျပခင္မွာ အဘိဓမၼာအေၾကာင္းအက်ဥ္းခ်ဳံးေျပာျပပါမယ္။ သိသင့္သိထိုက္ေသာ တရားအလံုးစံုကိုဆရာမကူ သယမၺဴဉာဏ္ႏွင့္ သိျမင္ေတာ္မူေသာ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားသည္ သတၱမေျမာက္ဝါကုိတာဝတႎသာမွာ ကပ္ဆိုေတာ္မူၿပီး မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဘူးတဲ့ နတ္သားကို အမွဴးထား၍ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းတို႔အားဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး အဘိဓမၼာေဒသနာကုိ မရပ္မနားတစ္ဆက္တည္း ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ေန႔စဥ္နံနက္ ဆြမ္းခံခ်ိန္ေရာက္ရင္ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ နိမၼိတ႐ုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူကို မိမိ၏ကိုယ္စား ဘယ္ေရြ႔ဘယ္မွ် တရားဆက္ေဟာရန္ အဓိ႒ာန္ေတာ္မူခဲ့ၿပီး ေျမာက္ကၽြန္းဥတၱ ရကု႐ုသို႔ ဆြမ္းခံၾကြေတာ္မူပါတယ္။အဲဒီေနာက္ အေနာတတ္အိုင္နားမွာ ဆြမ္းဘုဥ္းေတာ္မူၿပီး စႏၵကူးေတာ၌ ေနသန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အရွင္သာရိပုတၱရာက ဘုရားထံေမွာက္ လာေရာက္ၿပီး ဝတ္ႀကီးဝတ္ငယ္ျပ ဳေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာက အရွင္သာရိပုတၱရာအားအဘိဓမၼာတရားကို နည္းရ႐ံု အက်ဥ္းခ်ဴပ္ (သေခၤပနယ)ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ အဘိဓမၼာေဒသနာကုိ လူ႔ျပည္ႏွင့္ နတ္ျပည္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းေဟာၾကားေတာ္မူခဲ ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ပညာအရာမွာ ဧတဒဂ္ရထားတဲ့ အရွင္သာရိပုတၱရာမေထရ္ဟာ ဘုရားရွင္ထံမွ နည္းရေတာ္မူလွ်င္အဘိဓမၼာအက်ယ္ကို နည္းေပါင္းအရာအေ ထာင္တို႔ျဖင့္ ျဖန္႔လွ်က္သိျမင္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

အရွင္သာရိပုတၱရာမေထရ္မွ အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကုိ မက်ဥ္းမက်ယ္အလယ္အလတ္နည္း (နာတိဝတၳာရ-နာတိ သေခၤပနယ)ျဖင့္ တပည့္ရဟန္းငါးရာတို႔အား တစ္ဖန္ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့ပါတယ္။တာဝတႎသာမွာ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္ကုိ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားလုိ႔ ၿပီးဆံုးတဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ လူ႔ျပည္မွာလည္း အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကုိ အရွင္သာရိပုတၱရာ ေဟာၾကားျခင္းၿပီးဆံုးသို႔ ေရာက္ပါတယ္။

လူ႔ေလာက၌ ယေန႔တိုင္ သင္ၾကားပို႔ခ်ေနတဲ့ အဘိဓမၼာပိဋကဟာ အရွင္သာရိပုတၱရာ ေဟာၾကားပို႔ိခ်ခဲ့တဲ့ ပိ႗ကျဖစ္ပါတယ္။ အဘိဓမၼာတရားေတာ္သည္ ပရမတၳသဘာဝတရားမ်ားကို ျဖစ္စဥ္အတုိင္းအၾကြင္းမရိွ ျပည့္စံုစြာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ ပရမတၳေဒသနာေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဓမၼကၡႏၵာ အေရအတြက္အားျဖင့္သုတၱန္ပိဋကမွာ ၂၁၀၀၀၊ ဝိနည္းပိဋိကမွာ ၂၁၀၀၀ႏွင့္ အဘိဓမၼာပိဋိကမွာ ၄၂၀၀၀ ရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဘိဓမၼာသည္ ဓမၼာခႏၵာအေရအတြက ္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ေဟာၾကားေသာ နည္းအေရအတြက္ အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ထူျခားဆန္းၾကယ္မႈ၌လည္းေကာင္း သာလြန္ပါတယ္။ အဘိ = သာလြန္ေသာ၊ထူးဆန္းေသာ ဓမၼာ = သင္ယူထိုက္ေသာ ပါဠိေတာ္ (ဝါ)သတၱဝါတို႔ ဆင္းရဲခပ္သိမ္းၿငိမ္းေအာင္ ျမတ္ဗုဒၶမွ ေကာင္းစြာေဟာၾကာ းအပ္ေသာတရား။

ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ အဘိဓမၼာပိဋိကမွ ပ႒ာန္းတရားေတာ္ကို ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေတာ္မူတဲ့အခါ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ ကြန္႔ျမဴးလာပါတယ္။တာဝတႎသာမွာ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ ္ကို ေဟာၾကားလို႔ ၿပီးဆံုးတဲ့အခါမွာ နတ္ျဗဟၼာေပါင္း ကုေဋရွစ္ေသာင္းတို႔သစၥာေလးပါးသိျမင္ၿပီး ကၽြတ္တမ္းဝင္ၾကကုန္တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

အဘိဓမၼာတရားေတာ္ဟာ ပညတ္ေလာကကို ေဖာက္ထြင္း၍ ပရမတ္ေလာကကို စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ အေျခခံ သဘာဝတရားမ်ားျဖင့္ဖြင့္ဆိုရွင္းလင္းထားတဲ့အတြက္ ႐ုပ္၊ နာမ္အစုတုိ႔၌ ငါဟူေသာ မာနစြဲ၊ ငါ႔ဥစၥာဟူေသာ တဏွာစဲြ၊ အတၱေကာင္ရိွသည္ဟူေသာ ဒိ႒ိစဲြတုိ႔ကို ၿဖိဳခြဲႏိုင္ပါတယ္။

ပရမတ္သေဘာတရားမ်ားကားစိတ္ ေစတသိက္ ၅၂-ပါး၊ နိပၹန္ႏၷ႐ုပ္ ၁၈-ပါးႏွင့္ နိဗၺာန္ ၁-ပါးတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပရမတ္အျမင္ဟူသည္မွာ သတၱဝါအေပါင္းတို႔ဟာ ခႏၶာငါးပါးတို႔၏အေပါင္းအစု (ဝါ)႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးတုိ႔၏ အေပါင္းအစုျဖစ္တယ္လို႔ ထုိးထြင္းသိတဲ့ အျမင္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။

ပရမတ္အျမင္ကို ျမင္သိျခင္းေၾကာင့္ အလြန္႔အလြန္ အက်ဳိးထူးပါတယ္။အေၾကာင္းက သကၠာယဒိ႒ိကို ပယ္သတ္ရန္ အေထာက္အကူျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပါ။ ပညတ္အားျဖင့္ ထင္းရွားရိွေသာ ႐ုပ္နာမ္အစုအေပါင္း၌ အတၱ(ဝါ) ငါ(ဝါ)ဝိညာဥ္ေကာင္ အမွန္မရိွပါဘဲလ်က္ အတၱရိွတယ္လို႔ (ဝါ)ငါရိွတယ္လို႔ အျမင္မွားတာကို သကၠာယဒိ႒ိလို႔ ေခၚပါတယ္။

သကၠယဒိ႒ိဟာ မိစၧာဒိ႒ိဟူေသာ ဝါဒမွားအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔၏ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ပါတယ္ ။မိစၧာဒိ႒ိဟာ အကုသိုလ္ကုိ အမ်ားဆံုးတုိးပြားေစသည့္တရားျဖစ္ပါတယ္။မိစၧာဒိ႒ိဓာတ္ခံ ရိွသူတစ္ေယာက္က ၾကံစည္၊ ေျပာဆို၊ ျပဳလုပ္သမွ်ေသာ မေနာကံ၊ဝဇီကံ၊ကာယကံဟူသမွ်တုိ႔ဟာလည္းမွားယြင္းခၽြတ္ေ ခ်ာ္ေသာကံမ်ားသာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မေကာင္းက်ဳိးကိုသာ ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ျမတ္ဗုဒၶက မိစၧာဒိ႒ိထက္ ႀကီးေလးေသာအျပစ္သည္ မရိွ လို႔ ေဟာၾကားေတာ္မူခ့ဲပါတယ္။

ဝိပႆနာတရားကို ႐ႈမွတ္ပြားမ်ားေနသူမွာ ႐ုပ္ႏွင့္ နာမ္တုိ႔ကို ပိုင္းျခား၍သိျမင္လာတ့ဲအခါ နာမ႐ူပ ပရိေစၧဒဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။အဘိဓမၼာကို ေလ့လာေသာသူမွာလည္း ႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားတို႔ကိုလကၡဏ၊ရသ၊ပစၥဳပ႒ာန္၊ ပဒ႒ာန္တို႔ႏွင့္တကြ ပိုင္းျခား၍ သိျမင္ရင္ သုတမယဉာဏ္ျဖင့္ နာမ္႐ုပ္တို႔ကိုပိုင္းပိုင္းျခားျခားကြဲကြဲျပားျပားသိႏိုင္ပါတယ္။

အဲဒီ နာမ႐ူပ ပရိေစၧဒဉာဏ္ျဖင့္႐ုပ္နာမ္အစုကို အတၱဟု စြဲလမ္းေသာ အတၱဒိ႒ိကိုလည္းေကာင္း၊႐ုပ္နာမ္အစုကို ငါ၊ သူတစ္ပါး၊ ေယာက္်ား၊မိ္န္းမ စသည္ျဖင့္ စြဲလမ္းယူေသာ သကၠယဒိ႒ိကိုလည္းေကာင္းကာလအပိုင္းအျခားျဖင့္ ပယ္ခြာထားႏိုင္ပါတယ္။ဝိပႆနာ႐ႈမွတ္၍ ေသာတာပတၱိမဂ္ဖို လ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္ရင္ သကၠာယဒိ႒ိကို အၿပီးအျပတ္ ပယ္သတ္ႏိုင္ပါတယ္။

အဘိဓမၼာကို ဆည္းပူးေလ့လာျခင္းမျပဳသျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္တရားတို ႔ ၌ အသိဉာဏ္ကင္းေနေသာသူကို အႏၶပုထုဇဥ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔၌ဉာဏ္ပညာ မ်က္စိကင္းေနသူဟု အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။

အဘိဓမၼာကို ဆည္းပူးေလ့လာသျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔ကို ခြဲျခားသိျမင္ႏိုင္ေသ ဉာဏ္ပညာ မ်က္စိရိွလာသူကို ကလ်ာဏပုထုဇဥ္လုိ႔ေခၚပါတယ္။

သို႔ျဖစ္ပါ၍ အဘိဓမၼာကို ဆည္းပူးေလ့လာသူတစ္ဦးသည္ -(၁)ကုသိုလ္စိတ္ႏွင့္အကုသိုလ္စိတ္တို႔ကုိ ခြဲျခားသိရိွလာသျဖင့္ အကုသိုလ္စိတ္ အျဖစ္နည္းၿပီးကုသိုလ္စိတ္အျဖစ္မ်ားရန္ ႏွလံုးသြင္းႏို္င္လာပါတယ္။ (၂)စိတ္ကို ျခယ္လွယ္ေနၾကတဲ့ေစတသိက္မ်ား၏သေဘာကို သိနားလည္လာတဲ့အခါေလာဘ၊ေဒါသ၊ ေမာဟ၊မာန၊ဒိ႒ိ စသည့္ အကုသိုလ္ေစတသိက္မ်ား အားနည္းလာေအာင္ က်င့္ၾကံႏိုင္လာပါတယ္။သဒၶါ၊ သတိ၊ဟိရီ၊ၾသတၱပၸ စေသာ ကုသိုလ္ေစတသိက္မ်ား အားေကာင္းလာရန္လည္း အားထုတ္ႏိုင္လာပါတယ္။ (၃)႐ုပ္၊နာမ္တုိ႔ကိုပိုင္းျခား၍သိေသာသူသည္ အတၱဒိ႒ိ၊ သကၠာယဒိ႒ိတုိ႔ကိုကာလအပိုင္းအျခားျဖင့္ ပယ္ခြာထားႏိုင္ပ ါတယ္။ (၄)႐ုပ္၊နာမ္တရားတုိ႔၌ဉာဏ္ပညာမ်က္စိကန္းေနေသာ အႏၶပုထုဇဥ္အျဖစ္မွ ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔ကုိ သိျမင္ေသာ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္အဆင့္သို႔ တက္လွမ္းႏို္င္ပါတယ္။ (၅)႐ုပ္၊နာမ္တရားတုိ႔ကားအေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္ ေပၚလာၾကေသာတရားမ်ားမဟုတ္၊ ဆိုင္ရာအေၾကာင္း တရားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာၾကေသာ တရားမ်ားတည္းဟု သိျမင္လာသည့္ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ ကိုလည္းရရိွလာႏို္င္ပါတ ယ္။

ဤဉာဏ္ကို ရရိွေသာအခါ ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔သည္ အေၾကာင္းမရိွဘဲ ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္ဟူေသာ အေဟတုကဒိ႒ိ(အေၾကာင္းမဲ့ဝါဒ)ကိုလည္းေကာင္း၊ ထာဝရဘုရားစေသာ တန္ခိုးရွင္တို႔ကဖန္ဆင္းသျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟူေသာ ဣႆရနိမၼာနဒိ႒ိ(ဖ န္ဆင္းရွင္ဝါဒ)ကိုလည္းေကာင္းပယ္စြန္႔ႏိုင္ပါတယ္။ ယံုမွားမႈအားလံုးကိုလည္း ေက်ာ္လႊားႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အဘိဓမၼာေဒသနာကိုက်က်နနေလ့လာပါက အေၾကာင္းအက်ဳိးအျပည့္အစံုႏွင့္တကြ ဟုတ္တိုင္းမွန္စြာ သိျမင္ႏို္င္ေသာ ယထာဘူတဉာဏ္ကို ရရိွႏိုင္ပါတယ္။ ထုိဉာဏ္ျဖင့္ အယူလဲြမႈ မိစၧာဒိ႒ိႏွင့္ ယံုမွားသံသယျဖစ္မႈ ဝိစိကိစၧာတို႔ကိုအေတာ္အသင့္ၾကာရွည္စြာ ပယ္ရွားထားႏိုင္ ေသာထုိဉာဏ္ပိုင္ရွင္သည္ ေသာတာပန္ ႏွင့္ အလားတူသျဖင့္ စူဠေသာတာပန္အဆင့္သို႔ ေရာက္ရိွၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ စူဠေသာတာပန္ျဖစ္လွ်င္ ေနာက္ဘဝ၌ မုခ် အပၸါယ္မလားေတာ့ပါဘူး။ဤအဆင့္သို႔ေရာက္ၿပီးေသာသူသည္ ဆက္လက္၍ဝိပႆနာတရားကို အားထုတ္ပါက မဂ္ဉာဏ္၊ ဖိုလ္ဉာဏ္သို႔ မၾကာခင္ ဧကန္မုခ် ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အဘိဓမၼာ၏အက်ုုုုိဳးေက်းဇူးဟာ ႀကီးမားလွပါေပတယ္။ ဤအေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာဟာ အဖိုးအတန္ဆံုး ဘဝပညာျဖစ္သည္ဟု သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။

အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကို တေနရာတည္း၌တစ္ဆက္တည္း ေဟာၾကားေသာ တရားရွည္ႀကီးတစ္ပုဒ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေဟာပံုေဟာနည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို သံုး၍ေဟာၾကားထားသျဖင့္ ေဟာနည္းအရ က်မ္းခုႏွစ္က်မ္းခြဲျခားထားပါတယ္။ (၁)ဓမၼသဂၤဏီ (၂)ဝိဘင္း (ဝိဘဂၤ) (၃)ဓာတုကထာ (၄)ပုဂၢလပညတ္ (ပုဂၢလပညတၱိ) (၅)ကထာဝတၳဳ (၆) ယမိုက္ (ယမက) (၇)ပ႒ာန္း (ပ႒ာန) ဟူ၍ျဖစ္ပါတယ္။

အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကား သဗၺဳညဳတဉာဏ္ေတာ္၏ က်က္စားကြန္႔ျမဴးရာ တရားေတာ္ျမတ္ျဖစ္သည့္အတြက္ အလြန္က်ယ္ဝန္း နက္နဲပါတယ္။သေဘာအဓိပၸါယ္တို႔ကို သိနားလည္ရန္ အလြန္လည္း ခက္ခဲပါတယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားကို ေစ့ေစ့ငင နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ေလ့လာသင္ၾကားမည္ဆိုရင္ အလြန္ပဲ ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။

ထိုသို႔ က်ယ္ဝန္းလွတဲ့အဘိဓမၼာပိဋက၏ အႏွစ္သာရကို ထုတ္ႏႈတ္၍အဘိဓမၼာ၏သေဘာသ႐ုပ္ကို ရဟန္း ရွင္ လူအေပါင္းတုိ႔ အလြယ္တကူ ေလ့လာဆည္းပူးႏိုင္ရန္အလို႔ငွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းကဥၥိပူရအရပ္မွာ သီတင္းသံုးေတာ္မ ူခဲ့ဖူးေသာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါမေထရ္က သီဟိုဠ္ကၽြန္းဝယ္ သီတင္းသံုးခိုက္ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟအမည္ရိွေသာ အဘိဓၼာအဖြင့္က်မ္းတစ္ေစာင္ ကို ျပဳစုေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ထုိက်မ္းငယ္သည္ လက္သန္းသဖြယ္ ေသးငယ္ေသာေၾကာင့္ လက္သန္းအဌကထာက်မ္းအျဖစ္ ကမ႓ာေက်ာ္သြားပါတယ္။ အဲဒီက်မ္းကို ဘာသာအမ်ဳိးမ်ဳိးသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အဘိဓမၼာသၿဂႋဳဟ္ က်မ္းအျဖစ္ ထင္းရွားေက်ာ္ၾကားလ်က္ ရိွပါတယ္။

အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ= အဘိဓမၼ + အတၳ + သံ + ဂဟ = အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္၏+ အနက္အဓိပၸါယ္အက် ယ္မ်ားကို + အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ + ယူရာျဖစ္ေသာက်မ္း။

သဂၤဟ ကို သကၠတဘာသာျဖင့္ သံျဂဟ ဟု ေရး၏။ ျမန္မာတို႔က သၿဂႋဳဟ္ ဟု ေဝါဟာရျပဳလိုက္ပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ အႏွစ္ထုတ္ယူျခင္းဟု အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။

ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၊အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၊ အေမရိကန္ စသည့္တုိ႔၌လူအေပါင္းတို႔ ဆည္းပူးေလ့လာေနၾကေသာ အဘိဓမၼာတရားေတာ္မွာ ဤသၿဂႋဳဟ္က်မ္းက အက်ဥ္းခ်ဳပ္ အႏွစ္ထုတ္ျပထားသည့္ တရားေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေကာင္းထံမွာ နည္းနာခံယူခြင့္ရရင္ ဤသၿဂႋဳဟ္က်မ္းကို လြယ္လင့္တကူ သင္ယူဆည္းပူးႏို္င္ပါတယ္။ဆည္းပူးႏိုင္ၾကပ ါေစလို႔လည္း တိုက္တြန္း ဆုေတာင္းပါတယ္။

(ဝန္ခံခ်က္ -ေဒါက္တာဦးမင္းတင္မြန္၏တကၠသိုလ္အဘိဓမၼာ စာအုပ္မွ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပပါ၏)