ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့ေသာ သာသနာေတာ္၏အနာဂတ္

ုဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့ေသာ သာသနာေတာ္၏အနာဂတ္

ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားသည္ ကပိလဝတ္ျပည္ နိေျဂာဓာရံုေက်ာင္းတြင္ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊အရွင္အာနႏၵာ အစရွိေသာ သံဃာေတာ္ရွစ္က်ိပ္အတူ ေရႊသလြန္ထက္၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူစဥ ္ ေရႊသကၤန္းႏွစ္စံုလာေရာက္လွဴဒါန္းေသာ မိေထြးေတာ္ ေဂါတမီႏွင့္ သာကီဝင္မင္းသား,မင္းသမီး ငါးရာ၊စုစုေပါင္း ငါးရာရွစ္ဆယ္ေသာပရိသတ္ေတြ၏ ေရွ႔ေမွာက္၌ အရွင္သာရိပုတၱရာ၏ေတာင္းပန္ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အရဟတၱဖိုလ္ စ်ာန္သမာပတ္ဝင္စားျပီးအဇိတရဟန္းငယ္မွာ ေနာင္အနာဂတ္ ကာလ၌ အရိေမေတၱယ် ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူမည့္ အေၾကာင္းေဟာၾကားရာတြင္ သာသနာငါးမ်ိဳး ကြယ္ပပံုအေၾကာင္းကို ထည့္သြင္းေဟာၾကားခဲ့ေလသည္။

“ခ်စ္သားသာရိပုတၱရာ...ငါဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ျပီး ကာလၾကာေသာ္ တျဖည္းျဖည္းသာသနာဆုတ္ယုတ္ လာျပီးလွ်င္ သာသနာငါးေထာင္ျပည့္တဲ့အခါ ငါဘုရားရဲ႔ သာသနာေတာ္ႀကီးကြယ္ေပ်ာက္လိမ့္မည္။”

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ခါနီးအခ်ိန္တြင္ ေနာက္ဆံုးသာဝက သုဘတၱပရိဗိုလ္အား ေဟာၾကားခဲ့ေသာ တရားေဒသနာေတာ္၌ သမၼာဝိဟေနယ်ံဳ-င ါဘုရား၏သာသနာေတာ္ အတြင္းမွာ ေနထိုင္သီတင္းသံ ုးၾကသည့္ ရဟန္းသာမေဏအားလံုးသီလ၊သမာဓိ၊ပညာ ျပည့္စံုစြာျဖင့္ပရိယတ္၊ပဋိပတ္မ်ားကို ပြားမ်ားက်င့္ၾက အားထုတ္ၾကမည္။ဒါယကာ ဒါယိကာမမ်ားကလည္း ပစၥည္းေလးပါးေထာက္ပံ႔လွဴဒါန္းမႈေတြ ျပဳေနသမွ်ကာလပတ္ လံုး အႏွစ္ငါးေထာင္မကႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တည္ရွိေနမည္ ျဖစ္သည္။

ထိုေဒသနာေတာ္ ေဟာၾကားခ်က္အရဆိုလွ်င္ သာသနာေတာ္ႀကီးၾကာျမင့္စြာ အရွည္အခန္႔တည္တံ႔ ႏိုင္ဖို႔အေရး၊ သာသနာေတာ္ႀကီးမကြယ္မေပ်ာက္ဖို႔အေရးသည္ သာသနာ့ဝန္ထမ္းရဟန္း၊သာမေဏမ်ားႏွင့္ ပစၥည္းေလးပါး လွဴဒါန္းေထာက္ပံ႔ၾကသည့္ ဒါယကာ ဒါယိကမမ်ားအေပၚတြင္ အဓိက တည္မွီလ်က္ ရွိေလသည္။အနာဂတဝင္ က်မ္းအလိုအရ သာသနာငါးေထာင္ျပည့္လွ်င္ ကြယ္ပမည့္ သာသနာငါးမ်ိဳးရွိ၏။

ထိုငါးမ်ိဳးမွာ---* ပရိယတၱိ သာသနာ * ပဋိပတိၱ သာသနာ * ပဋိေဝဓ သာသနာ * လိဂၤ သာသနာ * ဓာတု သာသနာ-တို႔ ျဖစ္သည္။

ပါဠိျမန္မာ တြဲ၍ဖြင့္ဆိုၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ * စာသင္ စာခ်ျပဳလုပ္ေနျခင္းကိုပရိယတၱိ သာသနာ။ * တရားေဟာ, တရားျပ,တရားအားထုတ္ေနျခင္းကို ပဋိပတၱိ သာသနာ။ * ထိုးထြင္း၍သိျခင္း,စ်ာန္တရားမဂ္တရား ဖိုလ္တရား-တို႔ကို ရရွိျခင္းကို ပဋိေဝဓ သာသနာ။ * ရွင္သာမေဏမ်ားက်ဴးလြန္လွ်င္ ရွင္သာမေဏအျဖစ္မ ေလွ်ာက်ေစေသာ သိကၡာပုဒ္ဆယ္ပါးကို လိဂၤ သာသနာ။ *ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ဓာတ္ေတာ္, ေမြေတာ္ေတြကို ဓာတု သာသနာ။

ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံျပီးေနာက္ကာလႏွစ္ေပါင္ းတေထာင ္ေက်ာ္ေလာက္စျပီးသာသနာငါးမ်ိဳး အစဥ္အတိုင္း ကြယ္ပလာလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေသာ ေခတ္ကာလေရာက္လွ်င္ အမ်ိဳးယုတ္ေသာ မင္းတို႔သည္ တရားမေစာင့္လတံ႔၊မင္းတရားမေစာင့္၍အမတ္၊ စစ္သူႀကီးတို႔လည္းတရားမေစာင့္လတံ႔၊အမတ္,စစ္သူႀကီး တရားမေစာင့္၍ျပည္ရြာ နိဂံုးသူတို႔ တရားမေစာင့္လတံ႔။ ထို႔ေၾကာင့္ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္၍မိုးေကာင္းစြာ မရြာ မိုးမရြာ၍ ေကာက္ပဲ သီးႏွံစပါးေတြမရ၊မရေတာ့ ဒကာ ဒကာမေတြက ရဟန္းသံဃာတို႔အားပစၥည္းေလးပါး မလွဴဒါန္းႏိုင္၊မလွဴႏိုင္၍ လာဘ္လာဘေတြ မရရွားပါးလာကုန္၏။စာသင္စာခ် ရဟန္းေတြ လာဘ္လာဘမရ၊ ရွားပါးလာတဲ့အခါ လာဘ္လာဘေတြေပါမ်ားဖို႔အတြက္ ၾကံစည္လုပ္ေဆာင္ သည့္ရဟန္းေတြ မ်ားျပားလာေတာ့၏။

လူပုဂၢဳလ္ ဒကာ ဒကာမေတြကလည္း စာသင္ စာခ်ရဟန္းေတြ၊ ဘုန္းႀကီးေတြကို မလွဴဒါန္း၊ မၾကည္ညိဳၾကေတာ့ဘူး၊ ထိုအခါ ရဟန္းေတြကလည္း စာသင္စာခ် ပရိယတၱိလုပ္ငန္းေတြကို စိတ္မဝင္စားဘဲ ဘယ္လိုနည္းမ်ိဳးနဲ႔ ပစၥည္းေလးပါး လာဘ္လာဘရပါ့မလဲ၊လူပုဂၢိဳလ္ ဒကာ ဒကာမေတြ အထင္ႀကီး ကိုးကြယ္မႈရေအာင္ဘယ္လိုလုပ္ရပါ့မလဲဟူ၍သာ ေတြးေတာၾကံစည္ေနေသာေၾကာင့္ ပရိယတၱိသာသနာေတာ္ႀကီး တျဖည္းျဖည္း ကြယ္စျပဳလာေတာ့သည္။

အေျခခံ ပရိယတ္စာေပေတြ မသင္၊စာမတတ္၊စာမတတ္ေတာ့ တရားမေဟာႏိုင္၊ဝိပႆနာတရားေတြ မျပႏိုင္ေတာ့ က်င့္ရမည့္တရားေတြ မသိ၊ မသိေတာ့ မက်င့္ႏိုင္၊ မက်င့္ႏိုင္ၾက၍ပဋိပတၱိသာသနာေတာ္ႀကီး ကြယ္ေလေတာ့၏။ အေျခခံအေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ပရိယတၱိ၊ ပဋိပတၱိ သာသနာႏွစ္မ်ိဳး မရွိခဲ့လွ်င္ အက်ိဳးျဖစ္ေသာ မဂ္,ဖိုလ္,နိဗၺာန္ကို မရႏိုင္ေတာ့ပါ။ ထိုအခါ ပဋိေဝဓ သာသနာေတာ္ႀကီးကြယ္ေလျပီ ျဖစ္သည္။

ထိုေခတ္ကာလေရာက္လွ်င္ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရဟန္းေတာ္ေတြကလည္းဖန္ရည္စြန္းေသာသကၤန္းကို ဝတ္ရံုထားျခင္းျဖင့္ အက်ိဳးမရွိႏိုင္ေတာ့ဟု ယူဆၾကျပီး ဦးေခါင္း၌ျဖစ္ေစ, လည္ပင္း၌ျဖစ္ေစ,သကၤန္းစ ကေလးတထြာ, တမိုက္ ဆုပ္ခ်ီထားၾကျပီးအိမ္ေထာင္ျပဳ၊မိန္းမယူ၊ သားသမီးေတြေမြး၊စီးပြားေရး, ႀကီးပြားေရးလုပ္၊ ကုန္ထုတ္ကုန္သြယ္အေရာင္းအဝယ္ေတြ လုပ္ၾကေတာ့မွာဟု ဆိုသည္။

ထိုသို႔ ေလာကီအာရံု ကာမဂုဏ္ေတြ ခံစားေနၾကရာမွ ကာလအတန္ၾကာေညာင္းလာေသာအခါသကၤန္းစေဆာင္ထား ရံုျဖင့္ ဘာအက်ိဳးရွိမလဲဆိုျပီးေတာ့ ခ်ံဳေတြ၊ ငုတ္ေတြ၊ တိုင္ေတြေပၚမွာ သကၤန္းစေတြကို တင္ထားၾကလိမ့္မည္။ ထိုအခါ ရဟန္းအသြင္၊သာမေဏ အသြင္ေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ၾကလိမ့္မည္။ထိုအခါ လိဂၤသာသနာ ကြယ္ေလျပီ ျဖစ္သည္။

ဓာတုသာသနာ ကြယ္ျပီဆိုတာကေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ဓာတ္ေတာ္ေတြ ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ ကြယ္ေပ်ာက္ျခင္းကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ဤတြင္ ဓာတုသာသနာ ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ျခင္း သံုးမ်ိဳးရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရျပန္၏။ယင္းမွာ---* ကိေလသ ပရိနိဗၺာန္ * ခႏၶ ပရိနိဗၺာန္ * ဓာတု ပရိနိဗၺာ...ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

ကိေလသ ပရိနိဗၺာန္ ဆိုသည္မွာ---ဘုရားျဖစ္သည့္ေန႔သည္ ကိေလသာပရိနိဗၺာန္စံဝင္ေသာေန႔ ျဖစ္သည္။ ဘုရားျဖစ္ေတာ့ ေလာဘ,ေဒါသ,ေမာဟ,မာန,ရာဂ စေသာ ကိေလသာေတြ ကြယ္ေပ်ာက္ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြား၏။ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ႏွင့္ကိေလသာေတြကိုအျပီးအပိုင္ သတ္ျဖတ္လိုက္လိုက္ျပီျဖစ္၍ ကိေလသာေတြ ကုန္ခန္းျငိမ္းေ အးသြားျခင္းကို ကိေလသပရိနိဗၺာန္ဟု ေခၚဆိုေလ၏။

ခႏၶ ပရိနိဗၺာန္ ဆိုသည္မွာ---ျမတ္စြာဘုရား၏ခႏၶာခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားျခင္းကို ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၄၈)ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ ညဥ့္သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္ ကုသိနာရံု မလႅာမင္းတို႔၏ အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္ေတာမွာ ပရိနိဗၺာန္ စံဝင္သြားျခင္းက ခႏၶပရိနိဗၺာန္ျပဳသည္ဟု ေခၚဆိုသည္။

ဓာတု ပရိနိဗၺာန္ ဆိုသည္မွာ---ဘုရားရွင္၏ သာသနာငါးေထာင္ျပည့္ေသာ အခါကာလေရာက္လွ်င္လူေတြကလည္း ငါဘုရား၏ သာသနာေတာ္ကို ပူေဇာ္သကၠာရ ျပဳၾကေတာ့မည္ မဟုတ္။ ထိုအခါ က်လွ်င္ လူ႔ျပည္၊ နတ္ျပည္၊နဂါးျပည္၊ ဂဠဳန္ျပည္တို႔၌ ရွိၾကေသာ ငါဘုရား၏ဓာတ္ေတာ္အားလံုးတို႔သည္ မဟာေဗာဓိပင္သို႔ေျပာင္းေရႊ႔စုပံု၍ငါဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကဲ့သို႔ နိမၼိတရုပ္ပံုသဏၭာန္ဖန္ဆင္း၍ ယမိုက္ျပာဋိဟာ ျပလိမ့္မည္။

စၾကာဝဠာတိုက္တေသာင္းမွာ ရွိေနၾကသည့္ နတ္၊ ျဗဟၼာအေပါင္းတို႔ကျမတ္စြာဘုရား၏ဓာတ္ေတာ္ေတြ စုေဝးစုပံုျပီးဓာတုပရိနိဗၺာန္ စံဝင္ေတာ့မည့္အေၾကာင္းကို ၾကားသိရေသာအခါ ႏုႆတိ ေလာေကာ -ေလာကႀကီးပ်က္စီးျပီ၊ေလာကႀကီးအေမွာင္ထုက် ဖံုးလႊမ္းသြားျပီ-ဟု ေျပာဆိုျပီးေတာ့နတ္၊ ျဗဟၼာအေပါင္းေတြက ငိုေၾကြးပူေဆြးၾကလိမ့္မည္။ ထိုသို႔ နတ္၊ ျဗဟၼာေတြက ငိုေၾကြးလ်က္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားစုေဝးရာ ေဗာဓိပင္သို႔ လာေရာက္ၾကျပီး ဖူးေျမာ္ၾက၊ တရားနာၾက၊ၾကည္ညိဳၾကတဲ့အခါ မွာ ဓာတ္ေတာ္ေတြ အားလံုးတို႔က နိမၼိတဘုရားအသြင္ျဖင့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္(၆)ပါး အမ်ိဳးမ်ိဳး အဖံုဖံုလႊတ္ျပီး ဂႏၶမာဒနေတာင္မွာတရားေဟာၾကားလိမ့္မည္။တရားေတာ္ကို နာၾကားရ၍ နတ္-ျဗဟၼာ ပရိသတ္အေပါင္းကုေဋတသိန္း အရိယာပုဂၢိဳလ္ေတြ ျဖစ္ၾကလိမ့္မည္။ဓာတ္ေတာ္,ေမြေတာ္ အားလံုးအၾကြင္းမရွိ ေတေဇာဓာတ္ ေလာင္ကၽြမ္းျပီးသကာလ အၾကြင္းမရွိ အႏုပါဒိေသသ ပရိနိဗၺာန္ စံဝင္ေတာ္မူလိမ့္မည္။ ထိုအခ်ိန္ကာလမွစ၍ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ သာသနာေတာ္ႀကီးလံုးဝမရွိေတာ့ဘဲ ကြယ္ေပ်ာက္လိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။

သို႔ျဖစ္၍ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔သည္ ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္၊ပဋိေဝဓ ဟူေသာ သာသာနေတာ္သံုးရပ မကြယ္မေပ်ာက္ အဓြန္႔ရွည္တည္တံ႔ေစေရးကို စြမ္းအားရွိသမွ် အပတ္တကုတ္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ သာသနာ့ဝန္ထမ္းရဟန္းသာမေဏမ်ားကပရိယတ္၊ပဋိပတ္၊ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို သင္ၾကားခံယူ က်င့္ၾကံပြားမ်ားၾကရန္ လိုအပ္သကဲ့သို႔ လူပုဂၢိဳလ္ ဒကာ ဒကာမမ်ားအပိုင္းကလည္း ေစတနာသဒၶါတရားျပည့္ဝထက္သန္စြာပစၥည္းဝတၳဳမ်ား လွဴဒါန္းေထာက္ပံ႔ျခင္းမ်ားျပဳ၍သာသနာေတာ္ႀကီး စည္ပင္ထြန္းကားေရးကို ႀကိဳးပမ္းထမ္းရြက္ၾကပါရန္ တို္က္တြန္းေရးသားအပ္ေပသည္။ က်မ္းကိုး။။အရွင္ဥတၱမေမာဠိ (သာသနဓဇ ဓမၼာစရိယ)